Kính chào quý bà con. Anicare hiện đang nhận được nhiều câu hỏi của bà con về cách sử dụng Vaccine trong thú y. Nhận thấy đây cũng là mối quan tâm lớn của bà con. Nên hôm nay Anicare sẽ cùng bà con đi tìm hiểu xem Vaccine thú y là gì? Có các loại như nào? Cách sử dụng ra sao?… Để chúng ta có một khái quát nhất về thành phẩm này. Từ đó làm gia tăng chăn nuôi và lợi nhuận.
Nội dung chính
1. Khái niệm Vaccine trong thú y (vacxin)
Khái niệm Vaccine trong thú y là chế phẩm sinh học, chúng chứa các mầm bệnh đã bị làm yếu đi hoặc đã bị làm chết ( tức là không còn khả năng gây bệnh nữa). Sau khi tiêm vào cơ thể vật nuôi, chế phẩm này sẽ kích thích cơ thể sinh ra kháng thể (kháng nguyên) đặc hiệu để chống lại các loại bệnh (hay còn gọi là miễn dịch). Chính yếu tố này mà việc sử dụng vacxin sẽ đòi hỏi kỹ thuật trong cả bảo quản và cách sử dụng.
2. Phân loại Vaccine trong thú y
Vacxin gồm 2 loại:
+ Vacxin chết (vacxin vô hoạt)
+ Vacxin sống (vacxin nhược độc)
2.1. Vacxin chết là gì? (vacxin vô hoạt)
– Nguồn gốc:
+ Là chế phẩm sinh học từ vi khuẩn, virut mầm bệnh nguy hại vật nuôi đã bị giết chết bằng các tác nhân vật lý như tia cực tím hoặc các chất hóa học như formol, axit phenic,crystal violet, formol, crystal violet…
+ Thông thường vacxin chết sẽ tạo được cho cơ thể miễn dịch tương đối yếu và thời gian miễn dịch ngắn. Chính vì vậy nhà khoa học thường bổ sung thêm vào vacxin các chất bổ trợ: dầu khoáng, keo phèn mục đích để giữ kháng nguyên lâu nhất trong cơ thể, kích thích cơ thể tạo miễn dịch lâu dài.
– Một số dạng vacxin chết thường được dùng trong chăn nuôi:
+ Dạng vacxin chết không có bổ trợ
+ Dạng vacxin chết có bổ trợ keo phèn: Loại này dùng để tăng kích thích miễn dịch và giữ cho kháng nguyên tồn tại lâu nhất trong cơ thể động vật. Đồng thời tạo thời gian miễn dịch trong cơ thể vật nuôi kéo dài hơn
+ Dạng vacxin vô hoạt: loại này thường an toàn, không gây phản ứng phụ. Tuy nhiên liều lượng cao hơn nhiều với loại vaccine nhược độc, độ dài miễn dịch kém. Chính vì thế nên phải tiêm nhiều lần trong một năm.
+ Dạng vacxin có bổ trợ dầu (hay là vacxin nhũ hóa): Loại này có tác dụng như vacxin keo phèn, tuy nhiên nhưng thời gian miễn dịch cao hơn.
2.2. Vacxin sống là gì? ( vacxin nhược độc)
– Nguồn gốc: Là chế phẩm sinh học từ vi khuẩn hoặc virut nguy hại vật nuôi, đã được nghiên cứu để làm yếu đi đến mức không gây nguy hiểm cho vật nuôi. Sử dụng công nghệ như yếu tố vật lý, hóa học, sinh học… Sau đó chúng có tác dụng gây miễn dịch tốt; Hoặc từ những chủng vi sinh vật vốn có tính gây bệnh thấp đối với động vật được các nhà khoa học tuyển chọn từ tự nhiên.
– Một số dạng vacxin nhược độc:
+ Dạng tươi: Khi dùng loại này có hiệu lực cao. Tuy nhiên bảo quản khó hơn và nhiệt độ khi vận chuyển lạnh(0 C)
+ Dạng đông khô: Dạng vacxin này đã được làm đông, khô ở nhiệt độ lạnh. Việc bảo quản và vận chuyển lại dễ dàng. Thêm nữa thời gian bảo quản vaccine cũng dài hơn dạng tươi.
3. Đặc điểm của Vaccine trong thú y
– Vacxin nghiên cứu ra chủ yếu dùng để phòng bệnh vật nuôi. Thông thường sau khi tiêm vacxin một thời gian(từ 7-21 ngày) động vật mới sản sinh miễn dịch. Trong lúc vật nuôi chưa sinh hệ miễn dịch đầy đủ thì việc mắc bệnh vẫn có thể xảy ra.
– Thời gian sinh sản miễn dịch kháng nguyên phụ thuộc từng khác nhau.
– Vacxin sẽ chỉ có tác dụng phòng ngừa được bệnh khi vật nuôi gia súc, gia cầm đã được tiêm phòng bằng các kháng nguyên tương ứng. Hay còn được gọi là tương đồng kháng nguyên.
4. Cách bảo quản Vaccine hiệu quả
– Nên bảo quản vacxin ở vị trí râm mát, tối, lạnh và tránh ánh sáng trực tiếp từ Mặt Trời.
– Riêng đối với vacxin nhược độc đã đông khô: Phải bảo quản trong tủ lạnh hoặc phòng lạnh. Nhiệt độ luôn ở 4 C đến 10 C, việc này tránh rút ngắn hạn sử dụng và việc mất hiệu lực của thuốc.
– Đối với vacxin nhược độc dạng tươi: Phải để trong điều kiện nhiệt độ âm (-). Loại này chỉ có hạn sử dụng trong khoảng 1 tháng. Khi bà con đã pha rồi, vacxin nhược độc chỉ dùng trong thời hạn (10h-12h). Đặc biệt không được để vacxin ở chỗ nóng và có ánh sáng trực tiếp Mặt Trời. Việc đó sẽ làm các kháng nguyên sẽ bị phân hủy ngay, làm mất tác dụng sinh miễn dịch đặc hiệu của thuốc.
– Đối với vacxin chết (vô hoạt): Loại này có thể bảo quản ở nhiệt độ thông thường (20-25 C). Tốt hơn là để ở nhiệt độ (10-12C). Nếu Vacxin đã được rút từ lọ ra,và được pha loãng với nước cất. Bà con phải sử dụng ngay trong ngày. Hơn nữa lọ vacxin đã dùng dở rồi không được dùng lại.
5. Cách phòng bệnh bằng Vaccine
– Bà con nên tiêm phòng hàng năm cho gia súc, gia cầm. Đặc biệt ở nơi đã có ổ dịch trước đây, những nơi có bệnh truyền nhiễm phát sinh theo mùa, hoặc biết trước mùa phát bệnh.
– Nên nhớ Vacxin trong thú y phòng bệnh nào, thì chỉ dùng phòng được bệnh đó. Không thể phòng được bệnh dịch khác;
– Tuyệt đối không được tiêm vacxin cho vật nuôi đang bị mắc bệnh, nghi mắc bệnh, vật nuôi quá gầy yếu, con vật mẹ mới đẻ xong, động vật quá non, vật nuôi mới thiến chưa lành hết vết thương, con vật có chứa nhiều ký sinh trùng và vật nuôi đang mang thai ở kỳ cuối.
– Dụng cụ tiêm phòng (hay bơm kim tiêm) luôn phải đảm bảo tiệt trùng tuyệt đối. Sử dụng biện pháp tốt nhất là đun nước sôi để luộc xong rồi để nguội trước khi sử dụng;
– Tuyệt đối không dùng cồn để sát trùng dụng cụ bơm, kim tiêm khi tiêm vacxin cho vật;
6. Cách sử dụng Vaccine nên biết
– Dùng vacxin thì đúng vị trí, đúng đường tiêm. Khi tiêm phải đủ liều, đúng vị trí, đủ độ sâu và đúng lịch theo đúng chỉ thị và hướng dẫn của bác sỹ thú y, nhà sản xuất;
– Sau khi sử dụng vác xin, bà con cần theo dõi tiếp vật nuôi.Từ đó kịp thời can thiệp nếu có trường hợp phản ứng lại thuốc hoặc sốc phản vệ ở gia súc gia cầm;
– Vị trí tiêm phải được sát trùng nhé: bà con lắc kỹ lọ vacxin lên trước khi sử dụng. Vacxin nếu đã pha hoặc đã cắm kim tiêm rồi, bà con nên dùng càng sớm càng tốt. Còn nếu thừa phải hủy, tuyệt đối không tiếc để dùng cho ngày hôm sau. Không vứt bừa bãi chai lọ, dụng cụ kim tiêm;
– Khi bà con đi mua vacxin, nên chọn mua tại những địa điểm thuốc thú y Uy tín. Đại lý thuốc phải đủ điều kiện bán thuốc, phải có được phép kinh doanh vacxin. Tốt nhất bà con nên mua tại các cửa hàng thú y mà được Trạm Thú y huyện cấp phép để đảm bảo chất lượng. Hơn nữa được tư vấn kỹ thuật về cách sử dụng các loại vacxin.
Bà con nào chưa biết có thể vào đây để tìm đọc: Top các công ty thuốc thú y uy tín. . Hoặc bà con cũng có thể tìm đọc bài viết hướng dẫn mua thuốc thú y tại đại lý Uy tín tại mục 4.
7. Một số Vaccine thường được sử dụng trong thú y
– Vacxin phòng, điều trị bệnh cho trâu bò:
- Vacxin tụ huyết trùng trâu bò.
- Vacxin nhũ hóa tụ huyết trùng trâu, bò, lợn.
- Vacxin nhiệt thán nhược độc.
- Vacxin phòng bệnh ung khí thán.
- Vacxin phòng bệnh lở mồm long móng…
– Một số công ty bán Vaccine uy tín:
- Vaccine thuốc thú y Anicare
- Vaccine thuốc thú y hipra
- Vaccine thuốc thú y rabisin
8.Vaccine phòng bệnh cho trâu, bò
Cách chữa trị bệnh tốt nhất là phòng bệnh. Vì vậy bà con có thể xem các bài viết hướng dẫn phòng và điều trị bệnh ở Trâu bò mà Anicare đã tổng hợp: phòng và điều trị bệnh trâu bò
– Giống vi trùng Tuýp B được điều chế lên men trên Fermentor, ít độc tố hơn, nhưng tính miễn dịch cao.
– Formaldehyd
– Chất bổ trợ: Keo phèn
– Mỗi liều Vắc xin có chứa ≈10 tỷ tế bào.
LIỀU LƯỢNG VÀ CÁCH DÙNG
– Tiêm dưới da vật nuôi, mỗi con 2ml
– Sau khi con vật tiêm Vaccine (từ 14-21ngày). Trâu, bò sẽ sản sinh hệ miễn dịch trên cơ thể và có thể kéo dài tới 06 tháng.
– Vắc xin cũng có thể gây ra phản ứng cục bộ nơi tiêm như: chỗ tiêm hơi sưng, bị nóng. Bà con không lo vì nó tự hết sau (30-40giờ) mà chúng ta không cần can thiệp gì.
– Tuyệt đối không tiêm cho Trâu, bò đang ốm yếu, con cái gần đẻ, mới đẻ hoặc khi đói
BẢO QUẢN:
– Luôn để nhiệt độ bảo quản (từ 2-8) độ C
– Hạn dùng: 01 năm kể từ ngày SX
Bà con có thể xem thêm cách phòng bệnh trên bò tại kênh youtube của Anicare nhé
9. Vaccine phòng bệnh cho lợn
Cách chữa trị bệnh tốt nhất là phòng bệnh. Vì vậy bà con có thể xem các bài viết hướng dẫn phòng và điều trị bệnh ở Heo mà Anicare đã tổng hợp: phòng và điều trị bệnh cho heo
– Vacxin phòng bệnh cho lợn bao gôm:
- Vacxin đóng dấu lợn
- vacxin tụ huyết trùng lợn
- vacxin dịch tả
- vacxin tai xanh
- vacxin sưng phù đầu
- vacxin phó thương hàn…
– Ví dụ: Vacxin lở mồm long móng
SỬ DỤNG VÀ LIỀU DÙNG:
– Tiêm sâu vào trong bắp thịt lợn
– Trước khi dùng bà con phải trộn thật đều thuốc lên, tránh tạo bọt khí
– Liều tiêm như nhau. Không kể tuổi hay trọng lượng của lợn.
+ Trâu, bò, lợn tiêm 2ml/ liều
+ Dê, cừu tiêm 1ml/ liều
BẢO QUẢN VẮC XIN:
– Bảo quản nhiệt độ từ (20-80độ C)
– Không được đông lạnh vaccine.
– Khi mở lọ ra, bà con phải dùng ngay.
ĐÓNG GÓI:
– Vắc xin sẽ được để trong lọ nhựa tuyệt trùng
– Thể tích dung tích 50ml
10. Vaccine phòng bệnh cho gia cầm
Cách chữa trị bệnh tốt nhất là phòng bệnh. Vì vậy bà con có thể xem các bài viết hướng dẫn phòng và điều trị bệnh ở gia cầm mà Anicare đã tổng hợp: phòng và điều trị bệnh cho gia cầm
- Vacxin Niucátxơn hệ I
- vacxin Gumboro
- vacxin cúm
- vacxin viêm khí quản truyền nhiễm…
– Ví dụ: vacxin tụ huyết trùng gia cầm
Còn đối với các loại khác ở gà và gia cầm không cần dùng thuốc Vaccine. Chúng tôi đã có những bài phân tích riêng ở dưới đây. Bà con có thể đọc và tìm hiểu thêm.
THÀNH PHẦN VẮCXIN CHO GIA CẦM
– Vaccine này giống vi trùng Pasteurella Aviseptica đã được bào chế để lên men Fermentor
– Formaldehyd
– Chất bổ trợ keo phèn
– Mỗi liều Vắc xin có tương đương 8.000.000.000 (tỷ) vi khuẩn
LIỀU LƯỢNG VÀ LIỀU DÙNG
– Tiêm ngay dưới da cho các loại gia cầm
– Mỗi con 1 ml vắc xin
– Sau khi tiêm (14-21 ngày), con vật sẽ có thể miễn dịch và kéo dài 06 tháng.
BẢO QUẢN
– Bảo quản thuốc vaccine ở nhiệt độ (từ 2 – 8 độ C)
– Hạn sử dụng 1 năm
ĐÓNG GÓI
– Vắc xin sẽ được để trong lọ nhựa tuyệt trùng
– Thể tích dung tích 20ml
11. Vacccine phòng bệnh cho chó:
Cách chữa trị bệnh tốt nhất là phòng bệnh. Vì vậy bà con có thể xem các bài viết hướng dẫn phòng và điều trị bệnh ở thú cưng mà Anicare đã tổng hợp: phòng và điều trị bệnh cho thú cưng
- Vacxin dại đông khô
- vacxin tứ liên
- vacxin phòng bệnh carê
– Ví dụ một số vaccine phòng bệnh cho chó:
- Vacxin Eurican CHPLR
- Vắc xin phòng bệnh Carre,
- Bệnh do Adenovirus, Parvovirus,
- Bệnh do Lepto
- Bệnh dại trên chó.
CHỈ ĐỊNH:
- Phòng bệnh Carré,
- Phòng bệnh do Adenovirus,
- Phòng bệnh Parvovirus,
- Phòng bệnh do Leptospira canicola,
- Phòng bệnh Leptospira icterohaemorrhagiae.
ĐƯỜNG CẤP THUỐC: Tiêm dưới da vật.
LIỀU DÙNG: Liều 1ml/con vật.
Lịch tiêm phòng như sau: Chủng ngừa lần đầu lúc 3 tháng tuổi. Chủng ngừa nhắc lại hàng năm.
BẢO QUẢN: Bảo quản ở nhiệt độ từ (20-80độ C), tránh ánh sáng mặt trời và không được để đông lạnh thành đá.
12. KẾT LUẬN
Tóm lại, mỗi loại vaccine sẽ có những đặc thù riêng. Tính hiệu quả, thời gian miễn dịch phụ thuộc rất nhiều vào bà con sử dụng vaccine như thế nào.
Việc sử dụng đúng kỹ thuật tiêm vaccine thì sẽ đảm bảo cho thời gian miễn dịch kéo dài và an toàn. Ngược lại, dù chỉ một lỗi nhỏ sẽ làm mất một phần thậm chí là mất hoàn toàn khả năng tạo miễn dịch của vaccine. Chính vì vây, bà con chăn nuôi nên liên hệ với bác sỹ Thú y, hoặc Đại lý thuốc thú y tại địa phương để được tư vấn và hướng dẫn. Từ đó tiêm phòng vaccine cho vật nuôi hiệu quả. Bảo vệ lợi ích cho bản thân chính mình và bảo vệ sức khoẻ cộng đồng chăn nuôi.